Türkiye'nin en önemli sofralık zeytin merkezi Akhisar'da, rekoltenin geçen yıla göre bazı bölgelerde yüzde 70'lere kadar düşmesi, fakir sofralarının katığı zeytin fiyatlarını uçurdu. Zeytin ve zeytinyağı fiyatları ikiye katlanırken, 460 bin dekarlık alanda 12 milyon ağaçla hasat yaptıklarını, ellerine geçen ürün miktarının az olmasına rağmen ekonomik kazanç sağladıklarını anlatan Akhisar Ziraat Odası Başkanı Ahmet Akbuğa, "Artık fiyatlar yükselmesin. Çünkü yıllarca vatandaşın zeytinyağı kullanmasını teşvik ettik. 1 litreden 2 litrelere çıkardık. Eğer yüksek fiyattan kullanımı bırakırsa, tekrar kazanmamız zaman alır. Esas zararı o zaman yaşarız" dedi.
Türkiye'de 1990'lı yıllarda, tütün merkezi olan Manisa'nın Akhisar İlçesindeki üreticiler, Tekel kapanıp, gerekli teşviği alamayınca zeytinciliğe yöneldi. İlçede 1 milyon 500 bin olan zeytin ağacı sayısı 10 yılda 12 milyona çıktı. Bu ağaçlardan yaklaşık 10 milyonu, bölgenin hava şartlarına daha uygun olduğu için sofralık olarak tüketilen Gemlik Trilye türünden oluştu. Kalan 2 milyon ağacın da Domat, Edremit ve Eğriburun cinsi olduğu bildirildi.
SON İKİ YILDA YÜZDE 80'LİK REKOLTE KAYBI
Çiftçilerin gözü gibi baktığı zeytin ağaçlarının tam verime geçmesiyle İlçe sofaralık zeytinde Türkiye'nin bir numaralı üretim merkezine dönüştü. Zeytinle birlikte, bölgedeki yağ fabrikalarının sayısı da arttı. Onbinlerce kişi için zeytin geçim kapısı oldu. Ancak son iki yılda don olayları ağaçları vurdu ve rekolte olumsuz etkilendi. 2013 yılına göre 2014 yılındaki rekolte kaybı yüzde 30 oldu. Geçen 23 Nisan gecesi yaşanan don, bölgedeki üzümde olduğu gibi zeytine de büyük zarar verdi. Geçen yıl zaten düşük olan rekolte, bu yıl yüzde 40 daha düştü. Bazı bölgelerde rekolte kaybının yüzde 70'lere kadar çıktığı açıklandı.
GEÇEN YIL 4 TL OLAN ZEYTİN BU YIL 7 TL
Rekoltede yaşanan bu düşüş, sofralık zeytinin yanı sıra zeytinyağı fiyatlarında da önemli dalgalanmalara neden oldu. Fiyatlar, yüzde 60'lara varan oranlarda artış gösterdi. Geçen yıl 1 TL'ye alınan ham zeytin bu yıl 3.5 TL'ye, 4 TL'ye satılan bir tür ise bu yıl 7 TL'ye çıktı. Geçen yıl 10 TL olan zeytinyağı ise bu yıl kalitesine göre, toptan satışta 15 TL'den başlayıp, 20 TL'ye kadar çıktı. Fiyatların yılın ilerleyen dönemlerinde daha da artacağı ifade edildi.
DAHA FAZLA ARTIŞ İSTEMİYORUZ
Akhisar Ziraat Odası Başkanı Ahmet Akbuğa ilçelerinde 827 bin 635 dekar alanda tarım yapıldığını, bunun 460 bin dekarının zeytinlik olduğunu hatırlattı. Akbuğa, "Toplam tarım arazisinin yaklaşık yüzde 60'lık bölümünde zeytin ekili. Son iki yılda hava şartlarının ağır geçmesinden rekolte düştü. Rekolte düşük ama, çiftçi az ürününü yüksek fiyattan satınca, kazanç kaybı olmadı. Ama bu rakamların zeytinyağında artık 17 TL civarında kalması gerekiyor. Biz üretici olarak daha fazla yükselmesini istemiyoruz. Çünkü AB ülkelerinde zeytinyağı kullanma olanları kişi başı 21 litre civarlarında. Bu rakam önceki yıllarda bizde 1 litre civarındaydı. Ancak şimdi bu rakam 2 hatta 2.5 litreye kadar çıktı. Eğer böyle devam ederse, tüketici artık zeytinyağı tüketemez hale gelir. Zeytinyağı alışkanlığını kaybederler. Önümüzdeki yıllarda rekolte normale dönüp fazla üretim yapıldığında ise, yağ tüketilemez. Onun için kazanılan bu alışkanlığın, kaybedilmemesi gerekiyor" dedi.
Zeytinde, ihracat sıkıntısının da bu yıl rekolte azlığından dolayı yaşanmayacağını ileri süren Ahmet Akbuğa, üretilen zeytinin, iç piyasaya bile zor yeteceğini, geçen yıllarlarda üreticilerin mallarını depolara koymak zorunda kaldığını ancak bu yıl dalında satışın olduğunu, ürün bazlı destek olunması durumunda ise, kayıt dışılığın biteceğini öne sürdü.
BEKLEDİĞİ VERİMİ ALAMADI
Üreticilerden İbrahim Taşar, bu sene bekledikleri verimi alamadıklarını söyleyip, "Geçen sene 40 ton zeytin topladık. Bu yıl 25 tonda kaldım. Ama geçen yıla göre, 1 TL'lik fiyat artışı, zararımızı önledi. Bir miktar da gelir elde etmiş olduk. Bizim buralarda hava şartları iyi olmadığı zaman zeytin verimli olmuyor. Beklentimiz artık don ve soğuk havanın olmaması" dedi.
Zeytin komisyonculuğu yapan Saim Tetiker de, zeytini üreticiden geçen yıla oranda yüzde 50 daha pahalı aldıklarını, kendi kar paylarının kilo bazında ancak 10 kuruş civarında, olduğunu anlattı.
HIRSIZLIKLAR DA ARTTI
Zeytinde yaşanan rekolte düşüklüğüyle birlikte fiyatlardaki artış, bugüne kadar fazla görülmeyen zeytin hırsızlığını da gündeme getirdi. Özellikle gece yarısından sonra arazilere giren hırsızların başkasına ait ağaçlardan zeytin toplayıp sattığı ortaya çıktı. Jandarmanın yanı sıra Çiftçi Malları Koruma Başkanlığı'na bağlı bekçiler şikayetler üzerine denetimleri arttırdı. Akhisar bölgesinde 33 kişilik bekçi ekibi, 24 saat sürekli sorumlu oldukları bölgelerde araç yada motosikletli ekipler halinde devriye gezip, hırsızlıklara karşı mücadele verdi. Çiftçi Malları Koruma Akhisar Bölge Başkanı Orhan Opçin, 10 mahallenin sorumluluklarında olduğunu, bu zeytin sezonunda, 33 hırsızlık olayına müdahale ettiklerini, 12 çiftçinin de hırsızlık ihbarında bulunduğunu söyledi. Orhan Opçin, önümüzdeki yıldan itibaren GSP gibi teknolojik gelişmelerden de yararlanacaklarını, ekiplerin nerede bulunduğunu takip edip anında, takviye kuvvetlerle müdahalelerin yapılacağını anlattı.
