Akhisar’daki “Sofralık Zeytin Üretimi” Celal Bayar Üniversitesi’nde Yüksek Lisans Tez Konusu Oldu
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Teorisi programı yüksek lisans öğrencisi Hatice Güryıldız tarafmdan hazırlanan ve damşmanlığını öğretim üyesi Doç Dr. M. Hakan Yalçınkaya’nın yaptığı “Türkiye’de Sofralık Zeytin Üretiminin Ekonomiye Katkısı: Manisa - Akhisar Örneği” konulu yüksek lisans tezi 17.02.2020 tarihinde Prof Dr. Cevdet Kayalı ve Dr. Öğr. Üyesi Hayriye Başçı Nur’un da bulunduğu jüri önünde savunularak kabul edilmiş ve tez 29 Nisan 2021 tarihinde YÖK tarafından ilan edilmiştir.
Akhisar’ın Hamidiye köyünde doğan Güryıldız, ilkokulu Zeytinliova, ortaokul ve lise öğrenimini İzmir’de, üniversite hayatını ise Ankara Çankaya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İngilizce İktisat Bölümünü 3. olarak bitirmiştir. Üniversite öğreniminden sonra Adnan Menderes Lisesi, Namık Oğul Lisesi, Mustafa Sabırlı İlköğretim Okulunda, Sınav Dershanesinde, Ankara’da özel dil okullarında İngilizce öğretmenliği yapmış olup ayrıca özel şirketlerin muhasebe ve dış ticaret bölümlerinde de çalışmıştır.
Güryıldız’ın, “Türkiye’de Softalık Zeytin Üretiminin Ekonomiye Katkısı: Manisa-Akhisar Örneği” yüksek lisans tezi, Türkiye’de sofralık zeytin üretiminin ekonomik analizi alanında yapılan önemli bir çalışmadır. Güryıldız’ın, bu tez konusunu seçme nedeni, Dünyada, Türkiye’de ve ilçede ki sofralık zeytin üretiminin ve sorunlarının çözüme ulaştırarak, ilçenin ve Türkiye’nin ekonomisinde sofralık zeytin üretiminin payının artması için dış piyasa olanaklarının oluşmasını sağlamaktır.
Bu araştırma tezinde nicel araştırma yönteminin yanında nitel araştırma yöntemi olan Derinlemesine Mülakat da kullanılmıştır. Derinlemesine Mülakat Yöntemi ile Adnan Menderes Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü’nden Prof. Dr. Renan Tunalıoğlu, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’nden Doç. Dr. Mücahit Taha Özkaya, Akhisar Ticaret Borsası Başkanı Alper Alhat, Yeniçağ Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Müduru (Ece Zeytinleri ) Ayla Yavaş, Akhisar Ziraat Odası Başkanı Ahmet Akbuğa ile softalık zeytinin üretimi, tüketimi, ihracatı ve sorunları hakkında görüşmeler yapılarak teze eklenmiştir.
Araştırmada, elde edilen veriler ışığında SWOT Analiz Yöntemi de kullanılarak Akhisar’da sofralık zeytin üretiminin zayıf ve güçlü yönlerinin yanı sıra, üretim fırsatları ve sofralık zeytin üretimini tehdit eden unsurlar belirlenmiştir.
Çalışmada, Akhisar’da yetişen zeytinler: Edremit, Domat, Trilye, Uslu zeytini olup, Uslu zeytininin sadece Akhisar Bölgesi’ne ait zeytin türü olduğu ortaya çıkarılmıştır. İlçenin coğrafi tescili olan zeytin çeşitleri: Domat, Uslu, Akhisar Gemlik zeytini olduğu belirtilmiştir. Türkiye’nin yeşil zeytin üretimin %70’i Akhisar’da yetiştirilirken ilçe, Türkiye softalık siyah zeytin üretiminin %35’ini ve yeşil zeytin olan Domat’ın %80’inin üretimini karşılamaktadır.
Akhisar İlçe Tarım Müdürlüğü 2019 tarım verilerine göre 800 bin dekarlık tarım arazisinin 449.500 dekarlık alanının yaklaşık %57’lik bölümünde zeytin üretimi yapılırken ilçenin bağlı bulunduğu Manisa ilinin zeytin üretiminde dikim alanındaki payı %43’dür. İlçe, ülke bazında zeytin dikili alanının binde 51 ‘ine sahiptir.
Sonuç olarak, sofralık zeytin üretimin de karşımıza çıkan en önemli sorunlar; Akhisar’da üretimde kalifiye eleman eksikliği, sofralık zeytin üretimindeki verimsiz fidanların kullanılma softalık zeytinlerin üretimindeki denetim eksildiği, yanlış zeytin çeşidiyle üretim yapılması, girdi fiyatlarının ve tarım finansman maliyetinin yüksek olması nedeniyle üretim maliyetlerinin artmasının üreticiyi olumsuz etkilemesi olarak belirlenmiştir.
Ayrıca Hatice Güryıldız, danışman öğretim üyesi Doç. Dr. M. Hakan Yalçınkaya ile birlikte dünyadaki softalık zeytin tüketim tercihlerini belirleyerek ulusal ve uluslararası alanda Sofralık Zeytin Tüketim ve ihracatının Artırılması amacıyla akademik yayın ve çalışmalar yapacaklardır.
