Çağın Hastalığı Reflü
Haber Merkezi
REFLÜ NEDİR?
Halk arasında Mide Reflüsü olarak bilinen Gastro Özofageal Reflü Hastalığı(GÖRH) mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Reflü, asitli mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve uzun süre temas etmesiyle yemek borusunun asitten kendini koruma özelliğinin yok olmasından kaynaklanır.
Yetişkinlerin yaklaşık %20'sinde reflü görülmektedir.Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engelleyen bir kapak mekanizması vardır.
Reflü hastalarında en sık görülen özellik bu mekanizmanın gevşekliğidir. Bu durum sıklıkla mide fıtığıyla birlikte yaşanır. Mide boşalım bozukluğu ya da bozulmuş yemek borusu hareketi bu hastalığı tetikleyen diğer nedenlerdir.
REFLÜ ŞİKAYETLERİ NELERDİR?
* Mide yanması
* Göğüste yanma ve ekşime
* Ağıza gelen acı tat
* Ağız kokusu
* Derin nefes almada güçlük
* Özellikle tok karna yatıldığında geceleri rahatsız eden şişkinlik, geğirme ve boğulma hissi
* Göğüste takılma ve sıkışma hissiyle birlikte kalbe baskı ve çarpıntı hissi
İleri aşamalarda da;
* Kronik farenjit
* Kronik sinüzit
* Alerjik astım
* Diş çürükleri yaşanabilir.
REFLÜ ŞİKAYETLERİ BAŞKA HANGİ HASTALIKLARI ÇAĞRIŞTIRIR?
Hazımsızlıkla İlgili Olan Şikayetler
Şişkinlik, geğirme, midede yanma ve hazımsızlık hissi
KBB Hastalıkları ile İlgili Olan Şikayetler
* Kronik farenjit * Kronik sinüzit * Ses kısıklığı *Kronik tahriş öksürüğü
Göğüs Hastalıkları ile İlgili Olan Şikayetler
* Alerjik astım * Kronik öksürük
Kalp Hastalıkları ile İlgili Olan Şikayetler
* Çarpıntı
* Kalpte sıkıntı hissi
GÖRH yaygın bir hastalıktır ve özefagus patolojilerinin yüzde 75’ini oluşturur.
Hastalığın iki yönü vardır.
Hasta açısından; neden olduğu bulguların hayat kalitesini bozucu etkileri
Hekimler açısından; oluşturduğu özefajitin tedavisi ve muhtemel komplikasyonların tedavisi
Önemli olan reflu ataklarının sayısı, toplam reflu sayısı,en uzun süreli reflu, toplam reflu zamanının toplam zamana oranıdır. Neden Olur?
İnsanlarda mide içeriğinin özefagus içine kaçmasını engelleyen mekanizmalar
* Etkili olarak çalışan bir alt özefagus sfinkteri (AÖS)
* Özefagusun içeriğini mideye doğru ilerleten peristaltik dalgalar
* Yeterli fonksiyonlu mide hacmi
Bu üç faktörden herhangi birindeki yetersizlik reflüye neden olarak özefagusta mukozal hasara neden olur. Reflunun uzun sürmesi durumunda komplikasyonlar (özefajit, Barret, darlık....) ortaya çıkar.
Mide reflüsü yatarken, üst reflü ayaktayken rahatsız eder.
Mide, kendisine gelen yiyecekleri sindirebilmek için asit salgılar. Mide içeriğinin ve sıvısının mide dışına çıkmaması için var olan kapakçık sistemi mide sıvısının mideden dışarı kaçağını önlemeye çalışır. Mide ile yemek borusu arasındaki kapakçık (alt özofagus sfinkteri) uygun çalışmadığı zaman, midenin asitli içeriği yukarıya yemek borusuna doğru kaçar. Buna “Gastroözofageal reflü (GÖR)” denir. Yemek borusu ile boğaz arasındaki kapakçık (üst özofagus sfinkteri) çalışmadığı zaman ise, mide içeriği aside, mide içeriğine ve safraya karşı çok daha hassas olan boğaza ve larinkse yani ses tellerine kadar ulaşır. Bu duruma ise, “Laringofaringeal reflü (LFR)” adı verilir. Bu reflü yaygın olarak bilinen mide reflüsundan farklıdır. Boğazda olan üst reflü gün içinde ve ayakta daha fazla iken, mide reflüsü yatarken daha sık ve rahatsız edicidir. LFR gelişiminde gırtlak ve yutak dokularının hassas yapısı ve bazı sinirsel refleksler, yemek borusu hareketleri de önemli role sahiptirler.
Reflüye bağlı ses problemleri ya asidin doğrudan irritatif etkisiyle ya da boğaz, gırtlak ve boyun kaslarının aside karşı refleks olarak kasılması ve sertleşmesiyle ortaya çıkar.
Opr. Dr. Gökhan KARADAĞ
KBB Hastalıkları
Hastalıkta sıklıkla karşılaşılan problemler;
* Ses kısıklığı, seste kabalaşma, ses problemleri
* Kronik öksürük, inatçı öksürük * Nefes almada zorluklar
* Geniz akıntısı * Kulağa yansıyan ağrı
* Boğaz temizleme * Ağızda acı/ kötü tat
* Yutma problemleri * Ağız kokusu
* Boğazda takıntı hissi, yabancı cisim hissi
* Ağza acı su gelmesi, göğüs ağrısı, mideden asit gelmesi ve hazımsızlık.
Her 10 KBB hastasından biri bu şikayetten yakınıyor
Avrupa popülasyonunun yaklaşık %30’unun reflü şikayeti olduğu bilinmektedir. Boğazda olan bu reflü nadir değildir ve KBB Polikliniklerine başvuran her 10 hastadan birinde görülmektedir.
Ayrıca ses problemleri nedeniyle KBB Hastalıkları uzmanına başvuran hastaların en az %50’sinde LFR’nin ses probleminin ana veya yardımcı nedeni olduğu belirtilmektedir.
Beslenme alışkanlıkları hastalığı gelişiminde büyük rol oynuyor
Tanı koymak her zaman kolay değildir. Çünkü hastaların şikayetleri bu hastalığa spesifik olmamaktadır. Öncelikle hastalardan ayrıntılı bir hikâye alınmalı, beslenme biçimleri, hayat tarzları, vücut kitle indeksleri, sigara, alkol, çay, kahve alışkanlıkları, mideye dokunan ilaç kullanımları, akşam yemeği ile yatış arası süre, çikolata, kuruyemişler, acı, sirke, acılı soslar, yağlı, şekerli beslenme alışkanlıkları, stres ve stresle baş edebilme durumları ve hatta dar kemer ve giysi kullanımları sorgulanmalıdır.
Ayrıntılı bir KBB ve Baş Boyun muayenesi şart!
Videolarengoskopi bize reflü hakkında en çok bilgi veren görüntülü endoskopi sistemidir. Bunlar fiberoptik endoskopi veya videolarengoskopi ile üst solunum ve sindirim yollarının görüntülenerek değerlendirilmesidir. Bu sistem mide endoskopisine benzemez. Kameralı endoskoplarla boğazdan, gırtlaktan ve ses telleri ile yemek borusu başlangıç yerinden kayıtlı görüntüler elde edilir.
Stres de tetikliyor
Maalesef LFR zor tanı konulan, düzenli tedavi alamayan bir hastalık olma özelliği taşımaktadır. Son yıllardaki tıptaki baş döndürücü gelişmelere teknolojik dönüşümün de eşlik etmesi sonrası LFR, önümüzdeki yıllarda ismini çok daha fazla duyuracak bir hastalık olacaktır. Hatalı beslenme tarzları ve yaşam şekillerine eklenen yoğun stres sonucu bu hastalık da görülme sıklığını artıracaktır.
LFR birçok hastalığın oluşumunda suçlanmaktadır: Bunlardan en önemlileri;
* Mikroaspirasyonlar (solunum yollarına asit ve mide içeriğin kaçışı)
* Hava yolu daralması (larengeal stenoz)
* Astım
* Akciğer hastalıkları
* Uykuda solunumun durması ile kendini gösteren tıkayıcı uyku apnesi
* Gırtlak kanseri
* Ani bebek ölüm sendromu
* Kronik sinüzit
* Kronik farenjit.
Kronik farenjiti tedavisi olmayan bir hastalık olarak sayılmamalı, mutlaka bu hastalarda reflü varlığı sorgulanmalıdır.
Dyt. Tolgahan KAYA
Beslenme ve Diyetetik - Özel Akhisar Hastanesi
Düzenli diyet, hastalığın tedavisinin en büyük yardımcısıdır.
Diyetin düzenlenmesi bu hastalığın sadece tedavisinde değil, aynı zamanda tekrarlamamasında da çok önemli bir yere sahiptir. Günümüzün modern yaşam biçiminde artık geçici, haftalık, aylık, mevsimlik diyetler yerine doğru beslenme biçimini kendi hayat tarzımız olarak benimsememiz gereklidir. Bu öneriler ise;
* Yatmadan 3 saat önce herhangi bir gıda yememek/ içmemek (su dışında),
* Aşırı yemekten kaçınmak ve yemeklerden sonra hemen yatmamak,
* Kızartılmış gıdalardan uzak durmak,
* Alkol, kahve, çay, çikolata ve asitli içeceklerden kaçınmak,
* Rahatsız ettiği bilinen yiyecekleri tüketmemek
* Yemek esnasında ve yemekten hemen sonra sıvı (su dahil) tüketmemek olarak özetlenebilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri de LFR’ de ilaç tedavisini destekleyen önemli parçalardan biridir.
Yatarken yatak başın 10-15 cm yükseltilmesi gerekir. Burada çift yastıkta yatmak değil, yatak başının yükseltilmesi amaçlanmaktadır. Dar giysilerden, sıkı kemerden ve korseden kaçınmalıdır. Sigara, alkol kullanılmamalı; ideal kilo korunmalıdır.
Ek olarak:
* Yemeklerden hemen sonra yatmaktan ve eğilmekten kaçınmak,
* Aspirin gibi mideye dokunan ilaçları zorunluluk yoksa kullanmamak,
* Yoğun stresten kaçınmak veya stresle başa çıkma sanatını öğrenmek,
* Karın solunumu yapmak,
* Sık ve az miktarda öğünlerle beslenmek,
* Kafein ve nikotinden uzak durmak,
* Domates ve domates sosu içeren yiyecekler, acılı yiyecekler, ananas, sirke ve turunçgilleri ölçülü tüketmek,
* Çikolata, kuruyemişler, mentol ve alkollü içecekler alt yemek borusu kapakçığını bozar, bunlardan da uzak durmak,
* Yağlı yiyeceklerden kaçınmak,
*Tam yağlı süt yerine yağı azaltılmış veya yağsız süt ve süt ürünlerini tercih etmek sayılabilir.
