“SAĞLIK İÇİN HAREKET EDELİM”
HALK SAĞLIĞI HAFTASI (3-9 EYLÜL)
2001 yılından beri Bakanlığımız önderliğinde kutlanmakta olan “Halk Sağlığı Haftası “ nın teması bu yıl Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nin katkıları ile “Sağlık İçin Hareket Edelim“ olarak belirlenmiştir.
Bulaşıcı olmayan hastalıklara daha çok tütün kullanımı,sağlıksız beslenme ,fiziksel aktivite eksikliği ve alkolün zararlı kullanımı gibi ekonomik dönüşüm,hızlı şehirleşme ve 21.yüzyıl hayat tarzlarının yaygın özellikleri olan dört davranışsal risk faktörü neden olmaktadır.
Risk faktörlerinin azaltılması,erken tanı ve zamanında tedaviyle bunların önemli ölçüde azaltılması, böylelikle milyonların hayatının kurtarılması ve büyük acıların önüne geçilmesi mümkündür.
Kalp damar hastalıkları,kanserler,diyabet ve kronik solunum yolu hastalıkları başta olmak üzere bulaşıcı olmayan hastalıklar,insan sağlığı ve kalkınmasına yönelik önde gelen tehditlerden birisidir.Bu dört hastalık dünyanın en büyük katilleri olup her yıl tahminen 35 milyon ölüme neden olmaktadır.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar önlenebilir niteliktedirler. Kalp hastalıklarının,inmelerin,tip2 diyabetin %80’i ve kanserlerin üçte birinden fazlası tütün kullanımı,sağlıksız beslenme,fiziksel hareketsizlik ve alkol kullanımı gibi davranışsal risk faktörleri ortadan kaldırılarak önlenebilir.
Bunlar içerisinde fiziksel inaktivite, küresel mortalite için dördüncü önde gelen risk faktörü olarak tespit edilmiştir.Dünya genelindeki ölümlerin %6’sından sorumludur.Meme ve kolon kanserlerinin yaklaşık %21-25’inin, diyabetin %27’sinin ve iskemik kalp hastalığının %30’unun ana nedeni olarak fiziksel inaktivite gösterilmektedir.
Fiziksel inaktivite obezitenin önde gelen nedenlerinden birisidir.Obezite eğilimi özellikle çocuklar ve adolesanlarda alarm verici düzeydedir.Çocukluk çağı obezitesindeki yıllık artış giderek büyümektedir.
Bakanlığımız tarafından gerçekleştirilen Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırmasına göre 6-11 yaş gubu çocuklarımızın %58,4’ü düzenli (günde 30 dakika veya daha fazla süre ile) olarak egzersiz yapmamaktadır.Bu yaş grubunda TV,bigisayar,internet,ev ödevi,ders çalışma için hareketsiz geçirilen süre 6 saattir.6-18 yaş grubu bireylerin%8.2’si obez/şişman,%14.3’ünün hafif şişman olduğu tesbit edilmiştir.
BEDENSEL SAĞLIĞIMIZ ÜZERİNE ETKİLERİ
Kas kuvvetinin korunması ve arttırılması
Eklem hareketliliğinin korunması ve arttırılması
Kas ve eklemlerin esnekliğinin korunması ve arttırılması
Vücut düzgünlüğü ve postürün korunması
Yorgunluğun azaltılması
Kas kasılması ve aktivitenin etkisiyle kemik mineral yoğunluğunun arttırılması ve korunması,osteoporozun önlenmesi
Olası yaralanma ve kazalara karşı bedensel korunma geliştirilmesi
Kalbin dakikada atım sayısında azalma
Kalbin boşluklarında genişleme sonucu bir atımda pompalanan kan miktarında artış
Kalp ritmini düzenlenmesi
Damar direncini azaltarak kan basıncının düzenlenmesi
Yüksek kan kolesterol ve trigliserid düzeylerini etkileyerek damar hastalıkları riskini azaltması
Akciğerlerin havalanması ve solunum kapasitesinde artış
Düzenli fiziksel aktivite ile insülin aktivitesinin kontrolü ve kan şekerinin düzenlenmesi
Vücudun su,tuz,mineral kullanımının dengelenmesi
Enerji gereksinimini yağları yakarak karşılama alışkanlığı getirerek metabolizmayı hızlandırmak ve kilo alımının önlenmesi
Kendini iyi hissetmesini sağlaması ve mutluluk oluşturması
Depresyon ve kaygı bozukluğu riskini azaltması
Olumlu düşünebilmeve stresle başa çıkabilme yeteneğini geliştirmesi
Yorgunluk hissinde azalma
Yaşlılarda olası ani ve sistemik hastalıklar nedeniyle ölüm riskini azaltması
Kanser gelişim riskini azaltması
Kas iskelet sistemini güçlü tutarak yaşlılıkta sık görülen düşmeler ve düşmelere bağlı kırık riskini azaltması
Daha aktif ve sağlıklı bir yaşlılık dönemi geçirilmesini sağlaması
Bulaşıcı olmayan hastalıkların ve depresyonun azaltılması,kemik sağlığı,kas kuvveti ,kalp ve solunum kapasitesinin geliştirilmesi için yetişkin bireylerde her gün en az 30 dk orta şiddetli fiziksel aktivite yapılması gerekmektedir.5-17 yaş grubunda ise her gün an az 60 dk orta şiddetliden şiddetliye doğru giden fiziksel aktivite yapmalıdır.
Orta şiddetli aktivitelere örnek olarak;hızlı yürümek,düşük tempolu koşular,dans etmek,ip atlamak,yüzmek,masa tenisi ,yavaş tempoda bisiklet sürmek verilebilir.
Konuyla ilgili detaylı bilgilere www.beslenme.gov.tr adresinden ulaşılabilir.
