İlk İş Başvurusunda Genellikle Adaylardan İstenen Dökümanlar
İş bulmak isteyen adaylar, ilgili iş ilanının bulunduğu sektör ve gerektirdiği niteliklere göre istenen dökümanları hazırlayarak başvuru yapmalıdır. Böylece adaylar, ilgili iş ilanına hangi derece uygun olduklarını somut belgeler ile gösterebilir. İş ilanını kontrol eden insan kaynakları personeli veya işverenler ise, bu belgeleri çeşitli kriterlere göre değerlendirerek en iyi adayı seçebilir.
Bu sebeplerle ilk defa iş başvurusu yapacak adayların, iş başvurularında gerekli olan tüm belgeleri eksiksiz bir şekilde hazırlaması kritik derecede önem taşır. Yazımız içerisinde iş ilanlarında sıklıkla istenen dökümanları inceleme altına alacağız. İş hayatına yeni adım atacak adaylar ve iş başvurularında kendisini ön plana çıkarmak isteyen kişiler için önemli olduğunu düşündüğümüz bilgileri paylaşacağız.
Yazımıza başlamadan önce, iş ilanlarında adaylardan istenen dökümanların ilgili işe göre değişkenlik gösterdiğini hatırlatmamızda fayda var. Aşağıda inceleyeceğimiz belgeler, genellikle her iş başvurusunda istenen temel dökümanlardır. Lafı fazla uzatmadan bu belgeleri farklı başlıklar altında mercek altına alalım.
CV
CV’ler adayların isim, soy isim, adres ve telefon numarası gibi kişisel bilgilerinin yer aldığı, genellikle aday tarafından fotoğraflı olarak hazırlanan ve aday hakkında detaylı bilgi veren dökümanlardır. CV’ler farklı bölümlerden oluşur ve iş başvurularında en çok incelenen döküman olarak ön plana çıkar. Bu sebeple CV hazırlarken olabildiğince titiz bir çalışma yapılması gerekir.
Günümüzde iş ilanlarına yüzlerce aday başvuru yapmaktadır. İş ilanlarını inceleyen personellerin, yüzlerce CV’yi tek tek ve detaylı olarak incelemesi oldukça zordur. Bu sebeple CV’ler çeşitli ön elemelerden geçirilir ve ön eleme esnasında genellikle CV’lerin ilk bölümünde yer alan ön yazı kısmı inceleme altına alınır.
Aynı zamanda bazı şirketlerin ön elemeleri yapay zeka yardımı ile yaptığını da belirtmemizde fayda var. Kısaca yapay zekanın çalışma prensibinden bahsetmemiz gerekirse, yapay zeka adayların CV’leri üzerinde tarama yapar ve yazılımında yüklü olan anahtar kelimeleri tespit etmeye çalışır. Eşleşme bulamadığı CV’leri eler, eşleşme bulduğu CV’leri puanlar ve sıralamaya alır.
Bu bilgiler doğrultusunda CV’nizde bulunan ön yazı bölümünü anahtar kelimeleri kullanarak sade, dikkat çekici ve aynı zamanda çarpıcı bir şekilde hazırlayarak ön elemelerde avantajlı konuma geçebilirsiniz. Eğer hazırlık konusunda yardıma ihtiyacınız varsa, profesyoneller tarafından hazırlanmış olan ön yazı şablonlarını kullanma seçeneğini değerlendirebilirsiniz.
Diploma
Diplomalar okul ve üniversite gibi kurumlar tarafından ilgili eğitimleri başarı ile tamamlayan öğrencilere mezun olurken verilen resmi belgelerdir. Örneğin bir avukatlık bürosunda ya da mimarlık ofisinde çalışmak üzere bir takım arkadaşı aranıyorsa, ilgili adayın diploması ve diplomanın hangi kurumdan alındığı, iş verenler tarafından dikkat edilecek temel hususlardan birisidir.
Başvuru yapmak istediğiniz iş pozisyonu belirli bir eğitim düzeyini gerektiriyorsa, diplomalar bu durumda değerlendirilecek önemli resmi dökümanlar olarak ön plana çıkar. 2 senelik ve 4 senelik üniversite mezunlarının birlikte çalıştığı kuruluşlarda eğitim seviyesi yani diploma statüyü belirler. Günlük hayatta sıkça duyduğumuz beyaz yaka ve mavi yaka kavramı da buradan gelir.
Günümüzde yapılan iş başvurularında yeni mezun olan tecrübesiz adaylar diplomalarının aslı ile iş başvurusu yapar ve bu durum diplomanın zarar görme riskini beraberinde getirir. Bu riski tamamen ortadan kaldırmak için diplomanın noter onaylı bir kopyasının iş başvurularında kullanılması önerilmektedir.
İş başvurusu yaptığınız kurum diplomanızı doğrulamak isteyebilir ve diplomanın alındığı okul ile doğrulama işlemi için iletişime geçebilir. Bu nedenle diplomanızı aldığınız okulun veya eğitim kurumunun iletişim bilgilerini de, iş başvurusu yaparken paylaşmanız tavsiye edilir.
Sertifikalar
Sertifikalar diploma ile genel olarak aynı özellikleri taşır ve bireyin kendini ne kadar geliştirdiğini somut olarak gösterir. Örneğin yabancı dil konuşuyor olabilir ya da bilgisayar üzerindeki temel ofis programlarını iyi bir şekilde kullanıyor olabilirsiniz, fakat dili hangi derece konuştuğunuzu veya ofis programlarını hangi derecede kullanabildiğinizi sertifikanız kanıtlar.
İş bulma sürecini hızlı bir şekilde tamamlamak isteyen adayların kendi bölümlerinde aktif olarak kullanılan eğitimleri ve sertifikaları alması oldukça önemlidir. Sertifikalar, iş başvurusu yapan adayın ne kadar donanımlı olduğunu doğrudan gösterir ve iş başvurularında istenen dökümanlar arasında bulunur.
Sağlık Raporu
İş başvurusu yapan adaylardan ilgili işe göre sağlık raporu istenebilir. Bu rapor doktor tarafından düzenlenen ve iş başvurusu yapan adayın sağlık durumunu gösteren bir resmi belgedir. İşverenler sağlık raporu aracılığı ile adayların sağlık durumunu değerlendirir. Fiziksel aktivite gerektiren ve dikkat isteyen işlerde doğru adayın seçilmesi için bu rapor istenmektedir.
Sağlık raporunu hazırlayan doktor, çeşitli testler doğrultusunda ilgili raporu düzenler ve imzalar. Örneğin renk körü olan bir kişiden farklı renklerdeki elektrik kabloları üzerinde çalışması beklenemez. Bu durumun çalışan açısından hayati risk oluşturabileceği gibi iş güvenliğini de tehlikeye atacağı bilinmektedir.
Sağlık raporları iş gerekliliğine uygun olunduğunu göstermekle birlikte aynı zamanda çalışılacak süre zarfında gerekli olduğu düşünülen sağlık kontrollerini ve tedavileri de içerisinde bulundurabilir. Sağlık raporları bireyin kişisel bilgilerini içerisinde bulundurması sebebiyle, işverenler tarafından başka kişilerle paylaşılamaz. Bu sebeple adaylar tarafından, şahsi sağlık raporlarının sadece işe alım sürecinde kullanılabileceğinin beyan edilmesi gerekir.
İzin Belgeleri
İş başvurularında adaylardan ilgili iş için gerekli olan izin belgeleri talep edilebilir. Bu belgeler içerisinde en yaygın olarak vatandaşlık, çalışma izni ve vize gibi dökümanlar bulunur. İşverenler bu belgeler ile birlikte adayların yasal olarak ilgili işi yapmaya elverişli olup olmadığını doğrulayabilir ve değerlendirebilir.
Vatandaşlık belgesi, doğduğunuz ülkenin hükümeti tarafından verilen resmi bir belgedir. Çalışma izni ise vatandaşı olmadığınız yabancı bir ülke içerisinde çalışmak için verilen resmi izindir. Vize ise yabancı bir ülkede hangi sebeple ve ne kadar süre boyunca kalacağınızı gösteren bir izin belgesidir.
İş başvurusu yapmak istediğiniz iş ilanında eğer bu belgeler isteniyorsa, ilgili belgelerin orjinal sureti veya noter onaylı kopyalarıyla başvuru yapmalısınız. Böylece iş başvurularını değerlendiren yetkililer gerekli izin belgelerine sahip olup olmadığınızı net bir şekilde görebilir. İzin belgeleri genellikle belirli bir zaman dilimini kapsar ve sebeple iş başvurusu yaparken belgelerinizin güncel olmasına özen göstermelisiniz.
Diğer Dökümanlar
İş başvurularında adaylardan istenen diğer belgeler ise nüfus cüzdanı, evlilik cüzdanı, sürücü belgesi, askerlik belgesi, vesikalık fotoğraf, adli sicil kaydı, banka hesap bilgileri, kan grubu kartı ve ikametgah belgesi olarak sıralanabilir. Bu belgeler kişinin medeni hali, sicil kayıtları ve acil durumlarda kan ihtiyacının hızlı bir şekilde karşılanması gibi çeşitli sebeplerle istenebilir.
Sonuç
Adaylar iş başvurularında ilgili işe uygun olduklarını çeşitli dökümanlarla beyan eder. Başvurularda işverenler tarafından en çok istenen dökümanlar ise CV, diploma, sertifika, sağlık raporu, izin belgeleri ve yazımızda ifade ettiğimiz kimlik kartı ve ikametgah belgesi gibi diğer dökümanlardır.
Bu dökümanların başvuru yapılan işe göre düzenlenmesi, güncellenmesi gerekir. Özellikle CV’lerin ilgili işe göre yeniden hazırlanması önerilmektedir. Çünkü her işin gerektirdiği nitelikler farklılık gösterir ve adayların ilgili niteliklerini ön plana çıkarması, diğer adaylara karşı avantajlı bir konuma geçilmesini sağlar.
