Satrancın efsane şampiyonlarından biri olan Boby Fischer, Satrançta, yaratıcı düşünmeyi ve oyuncuların sadece yeteneklerinin öne çıkmasını sağlamak amacıyla kendi adıyla anılan bir satranç çeşidi olan 'Fischer Random'u yaratır. Bu oyun türü ile klasik satrancın artık ezberden oynanan açılış kısmına top yekün darbe vurulmuştur. Rakipler maç anında belirlenen birinci yatay taşlarının rastgele dizilimi ile hamlelere başlamaktadırlar.Bu rastgele dizilimler kurallara uygun biçimde matematiksel olarak hesaplandığında 960 ayrı başlangıç pozisyonu oluşmaktadır. FİDE de artık 'chess 960' olarak bu satranç türünü kabul edip kurallarını standardize etmiştir. Oysa bu oyun türü 'Fischer Random' ismiyle tanınmış ve yaygınlaşmıştı. Fischer'in kendi buluşu olan 'Fischer saati' de 'eklemeli zaman temposu' olarak değişikliğe uğratılmıştır. Kasparov, 'Fischer Random'u incelemiş ama 960 başlangıç pozisyonu yerine sadeleştirilerek 20-30 pozisyonun belirlenmesini önermişti. Rastlantısal oluşturulan başlangıç pozisyonlarının estetik olmadığını da vurgulamıştı. Fischer ise Kasparov'un bu görüşüne şiddetle karşı çıkmış, alaycı tarzla eleştirmişti.
1993 yılında Linares de o zamanın en güçlü 14 satranççısı kıyasıya çarpışmaktadır. Formunun zirvesinde olan Kasparov bu süper turnuvayı 13 maçta 10 puanla (7 galibiyet, 6 beraberlik ile yenilgisiz olarak 2ciliği averajla elde eden ezeli rakibi Karpov'un 1.5 puan önünde bitirmiştir.
Bu turnuvanın 10.cu turunda oynanan maçta iki ezeli rakip karşı karşıya gelmişti. Siyah taşlarla oynayan Kasparov, Karpov'a çok sevdiği bir açılış olan Şah Hint savunması ile karşılık vermişti. Dünyanın en güçlü iki satranç oyuncusunun oynadığı bu maçın 22 hamlesini Karpov yaptığında satranç tahtasında fantastik bir pozisyon oluşmuştu. Karpov un bütün ağır taşları Kasparov un agresif saldırıları neticesinde 1.ci yataya rastlantısal biçimde dizilmişti. Tıpkı Fischer Random daki başlangıç pozisyonu gibi! Ve bu pozisyondan sadece 5 hamle sonra Karpov,Kasparov'un elini sıkarak yenilgiyi kabul etmiştir.
Bu fantastik maç, satrancın unutulmazları arasında yer almıştır.
Şimdi GM Andrew Soltis'in analizi ile maça bakalım.
Maçı bordan takip etmek isteyenler için: http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1067319
Karpov (2725) Kasparov(2805); 1993 Linares, 10. tur
1 d4 Af6 2 c4 g6 3 Ac3 Fg7 4 e4 d6 5 f3
Saemisch Varyantına ismini veren hamle
5 0-0 6 Fe3 e5 7 Age2 c6!?(belki !) 8 Vd2 Abd7!? (7 ... Ac6; 8.d5 Na5; 9.Nc1 c5; "~" Saemisch-Panno devam yolu; belirsiz) 9 Kd1!? (9.0-0-0 !?)
Bu turnuvada 6 tur önce Kramnik, Kasparov' a daha farklı bir yol seçmişti: 9 0-0-0 a6 10 Şb1 b5 11 Ac1 exd4 12.Fxd4 b4 13. Aa4 c5 bu oyun 19 hamlede berabere sonuçlanmıştı.
9 a6! N 10 dxe5!? Axe5! 11 b3
11 Ac1 Fe6 12 Vxd6 Vxd6 13 Kxd6 Axc4 14 Fxc4 Fxc4 15 Şf2 devam yolu beyazlar için daha iyiydi.
11 b5! 12 cxb5
12 Vxd6 Vxd6 13 Kxd6 bxc4 siyah daha avantajlı görünüyor..
12 axb5 13 Vxd6 Afd7 (!)14 f4 !?
(14.Ad4 Ka6 yada 14.a4! bxa4 15 Axa4 Kxa4! 16.bxa4 Ac4 17. Vd3 Ab2
14 b4! ( 14..Ag4!?)
15 Ab1?!
Karpov un planı Ad2-c4.fakat bu plan yavaş ve pasiftir.
15.fxe5! bxc3; 16.Axc3 Fxe5; 17.Vxc6!, "+/=" beyaz daha iyi durumda .
15.Vxb4!? c5!; 16.Fxc5 Axc5; 17Kxd8 (Vxc5 Ad3+;18.Kxd3 Vxd3; "=/+" ) 17 Aed3+ 18 Şd2 Axb4-+.
15 Aa4 Kxa4! (Ata c4-karesini açan güzl bir kalite fedası) 16 bxa4 Ac4 17 Vd3 Ab2 ve siyahlar kaliteyi geri alır, avantajlı oyun sonuna girer.; 15 fxe5 bxc3 ;
15 Ag4 16 Fd4
: 16 Fg1 Kxa2 17 h3 ( 17 Ad2 Fa6 18 Vxb4 Ke8 19 e5 Fxe5 20 fxe5 Vh4+ 21 g3 Agxe5 22 Vxh4 ( 22 Ac4 Ve4-+) 22 Ad3# ile estetik bir mat oluşur) 17 Vh4+ 18 g3 Kxe2+ 19 Şxe2 Vxg3 20 hxg4 Af6,
16 Fxd4 17 Vxd4!? (17.Axd4! Ke8!)
Kxa2 18 h3 18 c5! 19 Vg1!?
19.Vd3!? Ba6 ; 20.Qf3 Nde5! ; 21.fxe5 Nxe5 ; Fa6; 20.vf3 Ade5!; 21.fxe5 Axe5;22.Qe3 Nd3+ ; 23.Rxd3 Qxd3 ; "=/+" {Diagram?} 22.Ve3 Ad3 +; 23.Kxd3 Vxd3; "=/+"
19 Agf6 20 e5 Ae4 21 h4 !? (belkide ?!) 21.Ve3!? Fb7!
21 c4 22 Ac1
İşte fantastik pozisyon. Beyazın taşları Fischer Random gibi rastlantısal başlangıç pozisyonunda imiş gibi görünüyor. Bu maçı değerli kılan bu pozisyon olayı dramatize ediyor.
22 bxc4 Va5 23 Ve3 b3+ 24 Aec3 Adc5 25 Fe2 Kc2 26 Kd5 Kxc3 27 Axc3 b2 28 0-0 Vxc3+ ve siyahlar kazanır.
22 Ve3 c3! 23 Vxe4!? c2 24 Kd2 cxb1=V 25 Vxb1 Kxd2 26 Şxd2 Axe5+ -+.
22 c3!?
Kasparov güzel bitirişleri seviyor,ancak 22 Kb2! Daha sağlam sona ulaştırıyor. 22 Kb2! 23 Vd4 c3 24 Vxe4 c2 ve kazanç
23 Axa2 c2 (!) 24 Vd4
24.Kc1 Axe5! 25.Kxc2 Fg4 26.Fe2
24 Kc1 cxb1=V ( 24 Axe5! çok kuvvetli gelir, 25 Kxc2 Fg4 26 Ad2 Ad3+ 27 Fxd3 Vxd3 28 Axe4 Vxe4+ 29 Şd2 Vxf4 + 30 Ve3 Kd8+ ve siyah kazanır) 25 Kxb1 Axe5 26 Kd1 Fg4! 27 Fe2! Va8 28 fxe5 Fxe2 ve beyaz şah kötü durumdadır.
24 cxd1=V+
Burada Kasparov piyonuyla kaleyi alıp son yataya ulaşan piyonu vezir terfisi yaptığı anda Karpov şahının tehdit altında olduğunu fark etmeden Vxe4 hamlesini yaparak atı aldı. Kurallara uygun olmayan bu hamlesi düzeltilmesi istendi.
25 Şxd1 (25.Vxd1 Ag3; 26.Kh3 Axf1; 27.Şxf1!? Nc5 ; "-/+" ] Ac5; "-/+)
25..,Adc5! 26 Vxd8 Kxd8+ 27 Şc2
(27. Şc1 Af2; 28.Kg1 Kd1+;29.Şb2 Ff5!; -/+)
29.Kb2 Bf5! ; "-/+" with a decisive advantage. 27
Af2 0-1
h1 kalesi oyun boyunca hiçbir şey yapamadı, ve şimdi at tehdidinden kurtulmak amacıyla g1 karesine kaçması durumunda harikulade bir mat ile sonuçlanır: 27 Af2 28 Kg1 Ff5+ 29 Şb2 ( 29 Şc1 Kd1+ 30 Şb2 Kxb1#) 29 Ad1+ 30 Şa1 Axb3#.
Bu harikulade matı güzel kılan a2- ve b1 karelerinde bulunan iki atın kendi şahının mat olmasını sağlamalarıdır!
Not: bu maçın çok detaylı analizini olarak nette buldum.Bu fantastik maçı koltuğunuza yaslanıp videodan izlerken, çayınızı keyifle yudumlayınız:
http://www.chessvideos.tv/forum/viewtopic.php?t=5624
Gens Una Sumus!
