Küresel ekonomi
Ekonomi, sınırlı kaynaklar ile hangi malın, kim için, ne miktarda üretileceği ve kimler tarafından tüketileceği sorularına ve talebe göre fiyatın oluşmasını sağlar. Böylelikle ekonomi insanların davranışlarını, tüketim alışkanlıklarını, bütçeleri vs. analiz ederek, sürekli değişim halindedir. Örneğin insanların ortalama yaşı artıyor, insanlar daha geç evleniyorlar, daha geç çocuk sahibi oluyorlar ve bütün bunlar insanların davranışlarını, tüketim alışkanlarını değiştiriyor. Ekonomi sürekli değişim halindeyken Covid-19 pandemisi 2020 ve 2021 yıllarında birçok analizleri, öngörüleri beklentileri olumsuz etkiledi.
Pandemi başladığından bu yana dünya genelinde merkez bankaları küresel ekonomiye 32 trilyon dolar enjekte ederek ekonomileri toparlamaya küresel hisse piyasalarını hareketlendirmeye çalıştı. Dünya Bankası, son yayınladığı Ocak 2022 raporunda ekonomik büyümenin 2023 sonuna kadar hızını keseceğine covid-19 varyantlarının risk oluşturduğunu, dünya genelinde enflasyonun borç ve eşitsizliğin yükselmesine sebep olabileceğinin altını çizdi.
- OMICRON: Dünya da ve özellikle Avrupa’da vakaların çok hızlı artması ve sağlık sistemini tekrar zorlanmasına sebep olan Omicron varyantı tüm dünyanın havacılıktan turizme, gastronomi sektöründen eğlence sektörüne tüm küresel insan hareketini tekrar yavaşlatabilir.
- ENFLASYON: Küresel ekonomik gelişmeleri tehdit eden ve hızını kesen bir diğer faktör de inatçı haline gelen enflasyon. Amerika için %2 enflasyon ile kapanılacağı öngörülen 2021 sonu 39 yılın en yüksek rakamlarına ulaşarak yaklaşık %7 ile kapattı. Aynı şekilde Avrupa’da da enflasyon rakamları beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Pandemi varyantları sebebiyle gelebilecek kısıtlamalar üretim zincirini olumsuz etkileyerek fiyatları yukarıya doğru sıkıştırması tahmin ediliyor, böylelikle hem üretici hem de nihai tüketici zor durumda kalacak gibi görünüyor.
- ÇİN’İN YAVAŞLAMASI: Koronavirüsün ilk görüldüğü ülke Çin olmasına rağmen sıfır COVID-19 politikasından vazgeçmiyor. Shanghai da buluna Disneyland Eğlence Parkı'nda bir gün öncesi gelen müşterilerden birinde korona tespit edildiğinden dolayı ziyarete gelen yaklaşık 34000 kişiye topluca koronavirüs testi yapıldı. Çin’in yeni Omicron dalgasını kontrol etmek için uygulayacağı kısıtlamalar bazı uzmanlara göre tedarik zincirlerindeki sorunları 2020’den de kötü bir hale getirebilir.
- GIDA FİYATLARI: Pandemi de gıdanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Gıda krizleri ve açlığın tarihteki en önemli toplumsal huzursuzluk kaynağı olduğunu vurgulayan Bloomberg Economics analizinde hem pandemi hem de küresel ısınma dolayısıyla gıda fiyatlarının 2022’de de yükselmeye devam edebileceğini öngörüyor.
- TİCARET SAVAŞLARI: Ülkeler arası ticari savaşlar tekrar gündeme gelirken böyle bir durumda telefon üretiminden otomobil sektörüne, çip krizi sorunlar global üretimin hızını kesebilir.
Bunlar küresel ekonominin önünü kesebilecek ve hızını frenleyebilecek faktörlerden sadece birkaç tanesidir. Ortak bir vizyona sahip insanlar bir grup oluşturduklarında hedeflerine daha kolay ve çabuk ulaşırlar. İnsanlar birlikte hareket ederken oluşturduğu sinerjiyi tek başına elde edemezler. Örneğin Michael Schumacher, 5 kez üst üste dünya şampiyonu oldu. Bunu tek başına mı gerçekleştirdi? John Todd önderliği ile Ferrarinin muhteşem uyumu Michael Schumacher 5 yıI dünya şampiyonu yapmıştı. Aile içinde yapılan puzzle düşünün, tek başınıza saatlerce ve ya günlerce otururken aileniz ile yaptığınız puzzle hem eğlenceye dönüşür hem daha çabuk biter. Umarım 2022 yılı ülkemiz için güzel, verimli ve başarı dolu bir yıl olur.
AytenÇandar Işık
Derya Un
Ekonomist
