COVİD-19 ETKİSİNDEKİ TÜRKİYE VE DÜNYA EKONOMİSİ

Türkiye ve tüm dünya ekonomik açıdan oldukça zor bir yıl geride bıraktı. 2020 yılında hepimiz aynı kaygıyı ve endişeleri taşıdık. Gerek sağlık yönünden, gerekse buna bağlı olarak ülkenin ve dünyanın aldığı önlemler ekonomik belirsizlikleri de beraberinde getirdi. Geride bırakmış olduğumuz 2020 yılında kuşkusuz en önemli sektörlerden birinin gıda ve gıda sektörü ile un ve unlu mamullerin olduğunu gördük.

Hemen hemen her yazımda belirttiğim gibi küçük olsun, benim olsun değil de büyük olsun, hepimizin olsun bilinciyle hareket ederek sadece kendimize değil, ailemize ülkemize ve böylelikle tüm dünyaya katma değer sağlamış oluruz. Kendi sektörümüz için örnek verecek olursak, Türkiye un sektöründe Covid-19 etkisi altında olmasına rağmen gayet başarılı bir süreçle yönetildi, üretim ve tedarik zinciri aksamadan tüketicilere ulaştırıldı. Sektörümüz, aniden yükselen piyasa fiyatları, ülkelerarası sınırların kapanması, döviz kurundaki artış, ithalat fiyatların yükselmesi, vergilerin sıfırlanması, buğdayların ekilmiş olması ancak iklim değişikliğinden dolayı havaların çok kurak gitmesi gibi çok dalgalı bir dönem yaşamamıza rağmen çok başarılı yönetildi. Covid-19 etkisiyle böylelikle dünya genelinde birçok ticari sıkıntılar doğdu. Hiçbir şeyin pandemiden önceki gibi olmayacağını biliyoruz ve önlemlerimizi ona göre alıyoruz.

Birey olarak en çok uyum sağlamamız gereken çağ bilim, teknoloji ve inovasyon çağıdır. Hayal gücünün ve vizyon oluşturmanın en önemli rekabet gücü olduğunu içselleştirip, bilim ve üreten fikirlerin havada çarpıştığı bir döneme kendimizi ve çocuklarımızı hazırlamak zorundayız.  Tabi bunların hepsinin lokomotifi ekonomidir. Peki neydi ekonominin ana kuralı? Sınırsız/sonsuz insan arzuları ve ihtiyaçlarını, sınırlı/kısıtlı kaynaklar ile karşılamanın yollarını araştıran, bu dengeyi kurmaya çalışan bilimdir.

Dünya ekonomisi Covid-19 etkisiyle bu çok sıkıntılı döneme sürüklendi. Uluslararası Para Fonu İMF, Covid-19 kaynaklı ekonomik durgunluğun etkisiyle 2020 yılının küresel büyüme tahminini düşürürken, 2021 yılına dair beklentisini de yükseltti.

İMF verilerine göre dünya ekonomisi 2010 yılından bu yana en yavaş büyümeyi kaydettiğini belirterek, 2020 ve 2021 yılında dünya ekonomisinin 12 trilyon dolar kaybedeceğini tahmin ederken artacak olan küresel işsizliğinde sosyal sorunların da beraberinde getireceğinin altını çizdi. Türkiye'de ise 2020 yılının ikinci çeyreğinde yaklaşık %10'lık bir küçülme söz konusu olmuştur. En fazla etkilenen sektörler arasında hizmet sektörü yer alırken, en az etkilenen sektör olarak finans sektörüyle bankalar oldu. IMF'nin Türkiye beklentileri 2021 yıl için daha olumlu görünürken, %5 büyüyeceğini de tahmin etmektedir. Türkiye için enflasyon tahminleri %12 olarak sabit kalırken, işsizlik oranının %17'den %15'lere gerileyeceğini öngörmektedir.

Avrupa'nın ekonomik güçlerinden Almanya, ekonomik büyümesinin 2020 yılı için %-7 gerilediğini kaydederken,  2021'de % 5,2'ye yükseleceğini öngördü. Avrupa'da Covid-19 salgınından en çok etkilenen İtalya'nın ise 2020 yılında ekonomik büyüme %-9'a çekilirken, 2021 yılında ekonominin tekrar toparlayarak % 4,8'e ulaşacağını tahmin etmektedir.

2021 yılının herkese önce sağlık, sonrasında mutluluk ve ticari bereket diliyorum.

Ayten Çandar Işık

Ekonomist