Yaz mevsiminin son ayını karşıladığımız bu günlerde ülkemizin içerisinde bulunduğu yangın felaketi ile ilgili gelişmeleri üzüntü içerisinde takip ediyoruz. İlk günden itibaren canla başla çalışarak yangın söndürme faaliyetleri ve gerekli yardım çalışmalarında çaba sarf eden itfaiye görevlilerimize, sağlık çalışanlarına ve gönüllü insanımıza minnettarız. Başta Kırkağaç Orman Şefliği itfaiye eri Yaşar Cinbaş olmak üzere çalışmalar esnasında yaşamını yitiren tüm vatandaşlarımızı rahmetle anıyoruz.
Son yıllarda giderek daha yoğun bir şekilde maruz kaldığımız, ticari amaçlı gönderilen mesaj ve e-postaların hukuka uygunluğu ve söz konusu gönderilerin engellenip engellenemeyeceği konusu ile devam ediyoruz. Reklam faaliyetlerinin TV ekranlarından taşarak hayatımızın her alanında yer bulur hale geldiği günümüz dünyasında sık sık ürün-hizmet tanıtımı, kampanya-indirim bilgilendirmesi ile muhatap kalmaktayız. Söz konusu tanıtımlar SMS, e-posta veya arama yoluyla yapılabilmektedir. Ancak bu iletilerin tarafımıza gönderilebilmesi yalnızca bazı yasal şartların varlığı halinde hukuka uygun hale gelmektedir.
Reklamcılık faaliyetlerinin yapay zekanın gelişmesiyle birlikte birey bazında özelleşerek ilerliyor oluşu, kişisel bilgilerimizin güvenliği konusunu gündeme getiriyor. Kişisel bilgilerin ticari firmalarca elde edilerek değerlendirilmesi ile tüketiciye şahsi ihtiyaç ve zevkleri, gelir durumu, beslenme şekli, fiziksel özellikleri gibi konular dikkate alınarak reklam yapılıyor. Bu sayede ticari firmalar evcil hayvanı olmayan tüketiciye kedi maması reklamı yapmadığı gibi, marketten düzenli olarak tavuk eti satın alan kişiye baharat ve çöp şiş kampanyası göndererek satışlarını ikiye katlayabiliyor. Tüm bu hususlar bütün olarak ele alındığında kişisel verinin yakın geleceğin en değerli madeni olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Peki telefon, e-posta bilgilerinin hukuka uygun olarak elde edilmesi ve yine hukuki çerçevede ticari ileti gönderme nasıl mümkün olur? Bu durumda en önemli husus kişinin AÇIK RIZA BEYANININ alınmasıdır. Biraz açmak gerekirse tüketicinin önceden belirlenen kişisel verilerinin (yaş, medeni hal, telefon bilgisi, adres bilgisi vb.) yine önceden belirlenen amaçlar doğrultusunda elde edilerek işlenmesi ve kendisine her türlü ticari bildirimin yapılmasına yönelik rızasının alınması gerekmektedir. Aslında bir çok tüketici alış-veriş yaptığı mağaza ya da marketlerin üyelik kartlarını alırken gerekli olan bu rızayı bilinçli ya da bilinçsiz şekilde vermektedir.
Ticari elektronik iletilerin gönderilmesi tüketicinin rızası dışında gerçekleşiyorsa veya söz konusu rızanın alındığından tüketici habersiz ise, e-devlet üzerinden İleti Yönetim Sistemi’ne giriş yaparak bilgi sahibi olunabilmektedir. Bu sistem üzerinden hangi ticari firmalara mesaj, e-posta, arama izni verildiği görüntülenebileceği gibi hangi kanalla iletişim kurulacağının tercih edilmesi veya söz konusu izinlerin iptal edilerek iletişimin tamamen engellenmesi mümkündür. Yakın zamanda yapılan hukuki düzenlemeler sebebiyle ticari firmaların İleti Yönetim Sistemine kaydolması zorunlu hale getirildi. Bu sayede, kanımca yeterli olmasa da, kişiye ileti gönderilmesinin denetimine imkan tanınmış oldu. Kişinin rızası dışında elde edilen kişisel bilgilerin kullanılması ya da rızası alınmaksızın kişiye ticari elektronik ileti gönderilmesi halinde ise daha önceki makalelerde değindiğim üzere ağır yaptırımlar ve para cezaları öngörülmektedir. Bu gibi bir durumla muhatap kalan kişilerin bir avukat aracılığıyla haklarını aramaları ve gerekli şikayetleri oluşturmaları tavsiye edilmektedir.
Daha şimdiden çok sayıda hukuki uyuşmazlığın konusunu oluşturan kişisel veri ve ticari elektronik ileti izinleri, gelecekte artarak gündemimizi meşgul edeceğe benziyor. Oldukça ayrıntılı hususlar içeren bu konuya kısaca dikkat çekmek amacıyla, tüketicilerin veri güvenliği ve ticari elektronik ileti izinleri konusuna değinmeye çalıştım. Daha ayrıntılı bilgi almak ve sorularınıza yanıt bulmak için bir avukata danışmanız faydalı olacaktır.
Yeni yazılarda görüşmek üzere, güzel bir hafta sonu geçirmeniz dileğiyle…
İletişim: av.tugbacig@gmail.com Av. Tuğba ÇIĞ
