Binalarda ve sanayi tesislerinde meydana gelebilecek elektrik kaçaklarını önlemek, insan ve yapı güvenliğini sağlamak için başvurulan topraklama işlemi; aktif olmayan elektrik iletkenlerinin toprağa gömülü bir elektrota bağlanmasıyla gerçekleştirilir. Bu sayede can ve mal güvenliği sağlanmış olurken, elektrikten güç alan cihazların da yönetmeliklere uygun bir şekilde işlerliğine devam etmesi ve ömrünün uzaması mümkün hale gelir. Yasa gereği topraklama yapmak mecburi olduğu için özellikle işçi çalıştıran işletmelerin can ve mal güvenliğini sağlamak için bu işlemi yerine getirmesi gerekir.
1 ila 5 yıl arasında değişen süre zarflarında topraklama raporu ile topraklama işleminin gerçekleştirildiği de kayıt altına alınmalıdır. Bu süre, söz konusu binanın çeşidine göre azalıp artabilir.
Koruma, işletme ve yıldırım topraklaması olmak üzere 3 farklı topraklama çeşidi mevcuttur. Bu her biri farklı bir amaca hizmet eder.
Yeri gelmişken hemen belirtmek gerekir ki düzgün bir topraklama sistemi kurulumu sonrası özellikle üretim tesislerinde kompanzasyona önem verilmelidir. Günümüzde pek çok üretim tesisinin ihmal ettiği kompanzasyon bakımı ciddi sorunlara ve ekonomik kayıplara sebebiyet verebilmektedir.
Koruma topraklaması
Elektrikten güç alan cihazların aktif olmayan bölümlerinde meydana gelebilecek herhangi bir kaçağın canlı hayatına zarar vermesinin önüne geçmek için koruma topraklaması yöntemine başvurmak gerekir. Bu yöntemle insanın temas edebileceği metal gövde gibi kısımlar topraklanarak buralardaki muhtemel kaçaklar toprağa verilerek olumsuz sonuçların önüne geçilir. Panolar, yürüyen merdivenler ve akla gelebilecek hemen her türlü metal bu yöntemle topraklanabilir.
İşletme topraklaması
Direkt ve endirekt topraklama şeklinde iki farklı yöntem yardımıyla gerçekleştirilen işletme topraklaması, isminden de anlaşılacağı üzere cihaz ve binalardaki işletmelerin topraklanmasına denir. Her ülke kendine has bir işletme topraklaması yönetmeliğine sahiptir. Ülkemizde bu işlem direnç üzerinden gerçekleştirilir.
Yıldırım topraklaması
Üzerinde taşıdığı devasa ölçekteki elektrik yüküyle isabet ettiği işletmelerin elektrik tesisatını kullanılamaz hale getiren yıldırımlardan korunmak için yıldırım topraklamış yöntemi kullanılır. İnsan hayatına da zarar verme ihtimali bulunan yıldırımlarda yüklü enerjinin toprağa ulaştırılıp etkisiz hale getirilmesi için topraklama yapılır. Elektriğin toprağa zamanında ve yeterli miktarda aktarılamadığı durumlarda da zararın önüne geçebilmek için Parafudr ismi verilen deşarj cihazından faydalanılır. Bu sayede pano, güç kaynakları ve elektrik tesisatının muhafaza edilmesi sağlanır. Faraday kafesi ve Franklink çubuğu gibi çeşitli aletler de aynı maksada hizmet eder.
Topraklama hakkında daha fazla bilgi edinmek için şu kaynağa göz atabilirsiniz:
